Энэ сенсаци намжиж ам­жаагvй байхад монгол бvсгvй­чvvдийн генийн судалгаа дараагийн бvр ч илvv сенса­ци болон тарж Европыг шо­конд оруулж эхэллээ. Vлгэр домгийн гайхамшигт Амазон хатан хаадын генийг Монгол бvсгvйчvvдээс оллоо.

     Vvнийг тайлбарлахын тулд амазонуудын тухай цухас дурдах хэрэгтэй болов уу. МЭӨ 5-2 дугаар зуунд эртний Грек, Ромын гvн ухаантан, тvvхчид Гередот, Платон, Аристотель нарын баримт тvшин бичсэнээр Бага Азид нэгэн өвөрмөц улс байсан. Дан ганц хvvхнvvд амьдардаг Амазон улс. Хатан хаан, цэрэг арми, хvн ам нь бvгд хvvх­нvvд. Зvгээр ч нэг хvvхнvvд биш тvvхэнд хэнд ч ялагдаж vзээгvй хатуу догшин дайчин эрэмгий эрх чөлөөт бvсгvй­чvvдийн домогт улс. Жилд нэг хоёр удаа vржиж төлжих хэ­рэг­тэй болохоороо хөрш ул­суудыг уулгалан дайрч эр­чvvдийг нь олзолж хэрэг­лэчихээд алж орхидог, эрэг­тэй хvvхэд гарвал бас устга­даг заншилтай байлаа. Ама­зонууд хөрш улсуудын эрчvv­дээс хувь илvv дайчин эрэм­гий, хvчирхэг зоригтой байсан тул зарим улс орны хаад маш өндөр хөлс төлөн хувийн бие хамгаалагч болгон амазон бvсгvйчvvдийг авдаг байсан гэх домог ч бий. Бас өөр нэг домогт амазонууд нум сум харвахад саад болно гээд баруун хөхөө огтолж авдаг байсан гэнэ. Аристотелийн шавь Македоний агуу их байлдан дагуулагч Александр бvх Балкан, Газар Дундын тэнгисийн орнууд, Энэт­хэ­гийн хойд хэсэг, Бага Азийг огт ялагдалгvй эзэлж чадсан ч гэсэн Амазон улсын хил дээрээс гэдрэг буцаж байсан гэдэг.

     Гэтэл энэ бvхэн домог биш бөгөөд vнэхээр тvvхэн vнэн байсныг Европын тvvх­чид, археологчид тогтоож тэр ч байтугай зарим нэг Амазон бvсгvйн, магадгvй хатан хаа­дынх нь булшийг олж, ша­рилаас нь дээж авчээ. Тэгээд өмнөх бvх vеийн тvvхчид шиг домогт амазонуудын эрэлд гарч Европ, Балканы улсуу­дын бvсгvйчvvдийн ДНК-тай харьцуулж vзсэн боловч таарч тохирсонгvй. Vнэхээр л тvvхэнд бичсэн шиг амазон бvсгvйчvvд алга болжээ. Гэх­дээ тvvхэнд тэднийг дорно зvг Азийн гvн рvv эрх чөлөө, аз жаргалыг эрэн одсон тухай бичсэн байдаг ажээ. Тэгээд Германы генетикчид тvvх­чид­тэйгээ судрын шарласан хуудсуудыг дахин дахин шvv­сээр амазонууд Төв Азид, тэгэхдээ Монголд нvvн очиж vлдсэн байх магадлалтайг тогтоожээ. Одоо энэ тvvхийг орчин vеийн генетикийн ар­гаар шалгах л vлдлээ.

    Өнгөрсөн зун Германы Төв телевиз, генетикчид, тvvхчдийн баг Монголд иржээ. Тэгээд асууж сураг­ласны эцэст Монголын говьд амазонууд шиг ганц биеэр амьдралаа авч явдаг бvс­гvйчvvд илvv олон байдгийг сонсоод Өмнөговь аймагт очиж. Илvv цайвардуу царай, шаргалдуу vстэй охидтой айлуудыг сураглан олжээ. (монголчуудын дунд бидний шар гэж нэрлэдэг хvмvvс бишгvй л нэг байдаг даа) Те­ле­визийн багтай хамт нөгөө айлд очиж хониндоо явсан хонгор шаргал vстэй охиныг нь ирэхийг хvлээж. Гэрийн­хэнд нь хэрэг зоригоо хэлээд охиноос цусны шинжилгээний дээж ч авчээ.

     Харин Германд буцаж очоод хонгор vстэй монгол охины ДНК-г амазон хатан хааны ДНК-тай харьцуулж vзэхэд 99,99 хувийн магадлалтай тохирлоо. Эртний сударт өгvvлсэн тvvх vнэн болж эр хvний эрхэнд орж байгаагvй домогт амазонуудын vр уд­мыг Монголын говиос оллоо. Германы энэ шинжилгээний баг бvх аялал, судалгааны явцаа Германы Төв теле­визтэй хамт баримтат кино болгон баримтжуулснаа Герман даяар цацсан нь гене­тикийн судалгааны хамгийн сvvлийн vеийн дуулиан та­рьсан нээлт болон бvх Евро­пыг гайхшруулаад байна.

     Vе vеийн тvvхэндээ эрх чөлөөтэй, бардам омголон явсан монгол бvсгvйчvvд төр барьж байсан нь ч цөөнгvй. Сорхагтани бэхи, Турхина хатнаас авахуулаад дараа­гийн Хаан хурилдайгаар сон­гогд­тол төр барьж байсан. Мөнх хаанаас хойш Эсэн тайшийг эс тооцвол агуу их Мандухай Сэцэн Хатан л бvх Монгол орныг дахин нэгтгэж нэгэн туган дор хурааж до­тоодын дайн тэмцэлгvй жар­гааж байсан гэдэг. Монгол Алтан ургийн хаад их говийн урд, хойд биеэр нутагладаг Хонгирад аймгаас vеийн vед хатан буулгаж явсан нь ч тvvхэн гvн утгатай байсан биш vv? Хонгирад олгонуд овгийнхон одоо Монголын ихэнх нутаг оронд тархан амьдардаг билээ. Монгол угсаатан vеийн vед тоогоор цөөн боловч олноос дутахгvй дайчин хvчирхэг явсны нэг нууц ч энэ биз. Одоо ч Мон­голын эдийн засаг, нийгмийн хvнд ачааны илvvг нь биш юм гэхэд хувь дутахгvйг нь мон­гол бvсгvй өргөж явна.